
جک بتنشکن (Concrete Compression Testing Machine)
1. تعریف و کاربرد
جک بتن شکن دستگاهی است برای آزمون مقاومت فشاری نمونههای بتنی (Cube, Cylinder) مطابق استانداردهای بینالمللی. این دستگاه، بار فشاری کنترلشده به نمونه اعمال میکند تا نقطه شکست (Ultimate Strength) مشخص شود.
کاربردها:
- کنترل کیفیت بتن در پروژههای عمرانی
- ارزیابی عملکرد طرح اختلاط (Mix Design)
- انجام آزمونهای تحقیقاتی در مراکز R&D مصالح
- تست مقاومتی قطعات پیشساخته
2. ظرفیت و محدوده عملکرد
بر اساس الزامات استاندارد، ظرفیت جکهای بتنشکن معمولاً:
- 2000 kN (≈ 200 تن) → رایج برای نمونههای سیلندری و مکعبی
- 3000 kN → پروژههای سنگین و قطعات خاص
- دقت بارگذاری ±1% از مقدار خواندهشده
3. اجزاء اصلی
- فریم بارگذاری (Loading Frame) – سازه فولادی مقاوم که نیرو از سنبه به نمونه منتقل میشود.
- سیستم هیدرولیک یا الکترومکانیک – به کمک Pump یا Servo Valve فشار کنترلشده ایجاد میکند.
- سیستم کنترل و قرائت:
- آنالوگ (Gauge Dial)
- دیجیتال (Data Logger, Touch Panel)
- صفحات بارگذاری (Platen) – صفحه بالایی متحرک، صفحه پایینی ثابت؛ سطح ماشینکاری شده و سختکاریشده.
- سیستم ایمنی – شیر اطمینان، پوشش محافظ اطراف نمونه. تولید کننده جک بتن شکن
4. استانداردها و الزامات آزمایش
- ASTM C39 / C39M – آزمون فشاری سیلندرهای بتنی
- ASTM C109 – آزمون فشاری ملاتهای سیمانی
- EN 12390-3 – آزمون فشاری مکعبهای بتن
- ISIRI 6044 – استاندارد ملی ایران برای تست نمونه بتنی
- کنترل نرخ بارگذاری: 0.25 MPa/s تا 0.50 MPa/s (بسته به استاندارد)
5. انواع جک بتنشکن
- هیدرولیک دستی (Hand Operated) – مناسب کارگاه، ظرفیت کم.
- هیدرولیک برقی (Motorized) – دقیق، سرعت یکنواخت، قابل اتصال به کامپیوتر.
- Servo-Control – بارگذاری کاملاً کنترلشده و قابل برنامهریزی، مناسب آزمایشگاه پیشرفته.
- مدلهای چندمنظوره – قابلیت انجام کشش میلگرد و تست خمش تیر کوچک.
6. روند انجام آزمون
- آمادهسازی و تراشیدن سطوح نمونه (از بین بردن ناهمواریها)
- قرار دادن نمونه بین صفحات بارگذاری
- تنظیم نرخ بارگذاری طبق استاندارد
- اعمال بار تا شکست قیمت جک بتن شکن
- قرائت و ثبت نیروی شکست و محاسبه مقاومت فشاری:fc′=PmaxA f_c’ = \frac{P_{max}}{A} fc′=APmaxکه PmaxP_{max}Pmax نیروی شکست (N) و AAA سطح مقطع (mm²) است.
7. نکات نگهداری و کالیبراسیون
- کالیبراسیون ششماهه یا سالانه توسط شرکت معتبر (مطابق ISO 7500-1)
- تعویض روغن هیدرولیک طبق دستور سازنده
- بازبینی صفحات بارگیری جهت نبود ترک یا فرسایش
- بررسی نشتی سیستم هیدرولیک خرید جک بتن شکن
- تست عملکرد شیر اطمینان و سیستم ایمنی
8. تولیدکنندگان و برندهای رایج
- Controls Group (ایتالیا)
- Matest (ایتالیا)
- ELE International (بریتانیا)
- تولیدکنندگان داخلی: پکو، دیبا، پارسلاب