آزمایش تک‌ محوری خاک (Unconfined Compression Test – UCT)

تک محوری خاک روشی ساده و سریع برای تعیین مقاومت فشاری و برشی خاک‌های چسبنده (به‌خصوص رس‌های اشباع) بدون اعمال فشار جانبی است. در این آزمایش، نمونه استوانه‌ای خاک بین دو صفحه بارگذاری قرار می‌گیرد و نیروی فشاری عمودی تا مرحله شکست اعمال می‌شود.

2. اهداف و کاربردها

• تعیین مقاومت فشاری بدون محصورشدگی (qu q_u qu​)
• محاسبه مقاومت برشی غیرمحصور با رابطه:su=qu2 s_u = \frac{q_u}{2} su​=2qu​​
• ارزیابی کیفیت خاک چسبنده در طراحی پی‌های کم عمق، دیواره‌ها و مهندسی ژئوتکنیک
• استفاده در مطالعات اولیه تحکیم و پایداری
• تک محوری خاک

3. تجهیزات مورد نیاز

1. دستگاه بارگذاری تک‌محوره
   
   • مکانیکی یا هیدرولیکی با قابلیت اعمال بار یکنواخت.
2. صفحات بارگذاری سخت‌کاری‌شدهبرای انتقال نیرو به سطح نمونه.
3. نمونه‌گیر و قالب تهیه نمونهجهت ساخت استوانه‌های استاندارد (طول/قطر ≈ 2).
4. سنسور نیرو (Load Cell)برای ثبت دقیق بار هنگام شکست.
5. کولیس یا سنسور تغییر طول (LVDT)برای ثبت کرنش محوری. قیمت تک‌ محوری خاک

4. ابعاد استاندارد نمونه

• قطر: 38 mm یا 50 mm (به حسب دستگاه موجود)
• طول: تقریباً دو برابر قطر (نسبت طول به قطر بین 2 تا 2.5)
• شکل: استوانه‌ای

5. روش انجام آزمون

1. آماده‌سازی نمونه
   
   • تراشیدن و تراز کردن دو انتهای نمونه
   • اشباع‌سازی کامل (برای خاک‌های چسبنده اشباع)
2. قرار دادن نمونه بین صفحات بارگذاری
3. اعمال بار با نرخ کرنش ثابت:حدود 0.5 تا 2% در دقیقه (بسته به استاندارد)
4. ثبت نیروی اعمالی و تغییر طول تا نقطه شکست
5. محاسبه مقاومت فشاری و برشی:​ نیروی شکست و A0A_0A0​ سطح اولیه مقطع نمونه است.
6. محاسبه برای خاک‌های چسبنده خرید تک‌ محوری خاک